Doğal yangınlar için yeni politikalar
Doğal yangınların görülebildiği iklim koşullarına sahip Anadolu coğrafyasında yangınla mücadele yöntemleri değişmek zorunda. Yangın baskılama yönteminin yanına mutlaka toplumsal etkenler, ekolojik süreçler eklenerek yeni politikalar geliştirilmeli.
Bilim ve Aydınlanma - Nurbahar Usta
Akdeniz İklimi’nin hâkim olduğu coğrafyalarda yürütülegelen doğal yangınlarla mücadele politikalarını yeniden değerlendiren bir çalışma, 22 araştırmacının katkısıyla “Environmental Research Letters” dergisinde yayımlandı. Bu çalışmaya göre yalnızca doğal yangınların baskılanmasına, yani yangın çıkmasını engellemeye odaklanmış politikalar Akdeniz İklimi hakim bölgelerde başarısızlıkla sonuçlanmaktadır. Bu sebeple araştırmacılar, doğal yangınlarla mücadele çalışmalarının uzun vadede daha büyük yangın çıkarma potansiyeli taşıyan baskılama odaklı olmamasını, aynı zamanda yangının negatif etkilerini azaltmaya yönelik politikalarla dengelenmesini önermektedir.
Çalışmanın öne sürdüğü en önemli konu; Akdeniz İklimi hakim bölgelerde gözlenmiş yangınların büyük bir kısmının altında, “yangın havası” adı verilen, doğal yangına elverişli iklim koşullarının bulunmasıdır. Yanan alanlar ve “yangın havası” arasında kurulan ilişki sonucu, Akdeniz İklimi hakim bölgelerde çıkan yangınların büyük çoğunluğunun sebebinin iklim koşulları olduğu açık. İklim değişikliği faktörü de bu duruma eklenince doğal yangın tehlikesinin ve yanan alan miktarının artacağı beklenir. Ayrıca çeşitli arazi kullanım değişikliklerinin yanıcı vejetasyonun birikimini artırdığı ifade edilmektedir. Örneğin doğal yangına elverişli bölgelerde açılan tarım alanları, aynı bölgelerde artan insan yerleşimi gibi davranışlar yanabilir alanların devamlılığını sağlayan ortam yarattığı için doğal yangınların şiddetini de artırdığı tahmin edilmektedir.
Bu koşullar altında doğal yangınları baskılamaya yönelik politikalar ancak kısa süreli bir başarı sağlamakta, ilerleyen zamanlardaki olası yangının daha uzun süreli, daha şiddetli olmasına ve daha geniş alana yayılmasına zemin hazırlamaktadır. Dolayısıyla araştırmacılar, başarı ölçütünün “yanan alan miktarını azaltmak” olarak alındığı ve doğal yangınların sadece ertelenmesini kapsayan yangınla mücadele politikalarının yeterli olmadığını; politikaların sosyo-ekolojik hasarları da azaltma yönünde kapsamının genişletilmesi gerektiğini belirtiyorlar.
Önerilen politika değişiklikleri yangınla mücadelede eforun azaltılması anlamına gelmemekte, daha ziyade yangın sonrası oluşacak etkilerin azaltılması, yangını önleme ve yangına hazırlıklı olma arasında dengeli bir paylaşımı gerekli görmektedir. Bu şekilde yeniden düzenlenmiş politikaların insanları, arazi düzenlemelerini ve yeni yapılaşmayı yangına dirençli hale getirmeyi hedeflediği takdirde, günümüzde yapılan harcamaları da azaltacağı gösteriliyor.
Kaynaklar:
Moreira, F., Ascoli, D., Safford, H., Adams, M., Moreno, J. M., Pereira, J. C., … & Curt, T. 2019. Wildfire management in Mediterranean-type regions: paradigm change needed. Environmental Research Letters.