Ünlü tıp dergisinden dikkat çekici Venezuela haberi
Ünlü tıp dergisi Lancet'te geçen gün yayınlanan ve Venezuela'da yaşanan sağlık sorunlarından Devlet Başkanı Nicolas Maduro'nun politikalarını sorumlu tutan makalenin ABD destekli darbe girişiminin ardından gelmesi dikkat çekti.
[BAA – Toplum Sağlığını Geliştirme ve Koruma]
The Lancet Dergisi'nde Venezuela’daki darbe girişiminden hemen sonra, geçtiğimiz gün yayımlanan ve Maduro’nun sağlık politikalarını hedef alan bir makale, derginin Venezuela’daki ABD destekli muhalefetin bilim dünyasındaki sözcülüğüne mi soyunduğu sorusunu akıllara getiriyor.
Dergide geçmişte de belli aralıklarla “kriz”, “kaos”, “insani aciliyet” (humanitarian emergency), “çöküş” gibi iddialı başlıklarla, Venezuela’daki sağlık sisteminin kötüye gittiğine dair yazılar çıkmaktaydı. Bazıları geçtiğimiz hafta kendi kendini devlet başkan ilan eden Guaido’nun da mezun olduğu özel üniversite olan “Andres Bello Katolik Üniversitesi” kaynaklı, bir bölümü ise genellikle davet üzerine yazılan tek yazarlı ve rapor tipi olan bu yazıların dilinde ortak bir nokta dikkat çekiyor. Araştırma yöntemi, odaklandığı başlık ne olursa olsun, halk sağlığına dair sorunlar dile getirilirken Venezuela’daki ekonomik krizin ve gıda, ilaç, tıbbi malzeme tedariklerindeki yetersizliklerin esas sorumlusu küresel emperyalist sisteme, ABD ambargosuna ve piyasa düzenine hiç değinmeden hükümetin ve bakanlığın sağlık politikalarının eleştirisine geçilmesi. Yazıların bazılarının yayımlanma tarihi ise dikkate değer; örneğin doğrudan ve açıkça hükümeti hedef alan bir editör yazısı, geçtiğimiz yıl mayıs ayında yapılan başkanlık seçimlerinden hemen önce yayınlanmış.
Haftalık periyotta yayımlanan dergide darbe girişiminden sonra, iki günden kısa bir süre içinde, Venezuela’da bebek ölümlerinin artış eğilimi sergilemekte olduğuna ilişkin bir yazı daha çıktı. Organize olunsa ancak bu kadar yakın bir zamanlama olabilirdi, diye düşündüren ve “bu duruma müdahale edilmeli” diye bitirilen yazı, Bolivarcı iktidarın ilk yıllarındaki iyileşmenin özellikle 2000’lerin ikinci on yılında tersine dönüp hızla kötüleştiğini vurguluyor. Sadece sıcak gündem olduğu için bu hafta yer verilmiş olması bir dereceye kadar inandırıcı olabilirdi; ancak makale hiç zaman kaybetmeksizin hükümet karşıtlığını gizlemeyen burjuvazinin sesi CNN tarafından da haberleştirildi. Bebek ölümlerinden bahsettiği ilk paragrafın altına Maduro ve Guaido’nun yan yana fotoğrafları ile verilen haber de meseleyi “kötü yönetim”e bağlıyor.
Oysa Venezuela’da Bolivarcı iktidarın başından beri en önemsediği başlıklardan biri toplumun sağlığı oldu. Bu kapsamda atılan adımlar sayesinde temel sağlık göstergelerinde büyük bir hızla iyileştirmeler sağlanabildiğini, yoksul mahallelerde pek çok aileye ücretsiz sağlık hizmeti götürülebildiğini, Küba ile kurulan işbirliği üzerinden ülkeye çok sayıda nitelikli sağlık çalışanının geldiğini unutmamak gerekiyor. Ne yazık ki son birkaç yılda sağlık alanındaki gelişmelerin duraksadığı, beslenme ve bakım yetersizliklerinin artmakta olduğu sır değil. Büyük ölçüde kamusal olsa da, özel sektörün bırakılan boşluklara yerleşebilmesi ve oldukça pahalı hizmet vermesi, doktorlar başta olmak üzere sağlıkçıların çeşitli gerekçelerle ülkeyi terk etmesi ve temel olarak ülkenin emperyalizmin ekonomik saldırısı altında oluşu bu zorlukların altında yatan gerçek sebepler. Amerikan destekli bir darbe iktidarının ise, ülkede kamusal olan ne varsa hepsinden rahatsız olan ve kendi gününü bekleyen burjuvaziyi memnun etmesinden başka bu sorunları çözmesini beklemek gerçek dışı. Halkın ve sağlık çalışanlarının, sağlığı pazarlayan düzene geçit vermemesi ve hak ettikleri eşitlikçi sistemi kurmakta ısrar etmelerinden başka çözüm bulunmuyor. Tıpkı Küba’da olduğu gibi Venezuela'nın bebeklerini kurtarması da ancak bu şekilde mümkün.
Kaynaklar:
https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(16)00277-4/fulltext
https://www.thelancet.com/journals/langlo/article/PIIS2214-109X(18)30479-0/fulltext
https://edition.cnn.com/2019/01/24/health/infant-mortality-venezuela-study/index.html
Küba’dan Venezuela’ya: http://haber.sol.org.tr/blog/sinifin-sagligi/ceviren-akif-akalin/ana-cocuk-sagligi-kubadan-venezuelaya-110573