“Kuantum bilgisayarları” hayatımızda yer alabilecek mi?

'Kuantum bilgisayarı' kavramı birkaç on yıl önce bilim literatürüne girdi ve IBM, Microsoft, Intel gibi bilişim tekelleri bu bilgisayarları üretebilmek için büyük paralar harcadı; harcamaya da devam ediyor. Ancak yapılan çalışmaların ne oranda sonuç verici olduğu halen tartışma konusu.

[BAA – Maddenin Temel Hareketleri]

Kuantum bilgisayarlar, günlük hayatımızda kullandığımız bilgisayarın 0 ve 1’lerden oluşan klasik bitlerinin aksine kubit adı verilen kuantum bilgi birimleri ile çalışır.  Kuantum bilgisayarlar kubitler sayesinde klasik bilgi bitlerine göre daha yüksek işlemsel kapasite vaat ettiği için bilim insanları gelecekte kuantum bilgisayarların geleneksel bilgisayarın yerini alacağını düşünüyor. Ancak bu gelecek o kadar da yakın bir zamanda olmayabilir, zira henüz bugünkü bilgisayarlarla yarışabilecek bir kuantum bilgisayar üretilebilmiş değil.  

Microsoft ve Intel gibi büyük firmalar kendi kuantum bilgisayarlarını üretmek için çalışılıyorlar.  Birbiriyle adeta bir yarış içinde bulunan bu firmalar, kuantum bilgisayarının gücünü ölçmek için, işleyebildikleri kubit sayısını baz alan bir ölçüm sistemi kullanıyor. Ancak bu ölçüm sistemi alanda çalışan birçok bilim insanına göre pek de objektif bir sıralama sağlayamıyor.

IBM ise kuantum bilgisayarları karşılaştırmak kuantum hacmi adını verdikleri bir ölçüt kullanıyor. Bu ölçüt ile IBM kuantum bilgisayarların molekül simülasyonundan finansal risk analizine kadar farklı dallardaki performanslarını değerlendiriyor.

Bu ayki American Physical Society toplantısında IBM ‘System Q One’ kuantum bilgisayarının en yüksek kuantum hacmine ulaştığını açıkladı. 1965’de Gordon Moore tarafından yayınlanan makalede Moore işlemcilerin içindeki transistör sayısının üstel fonksiyon şeklinde artacağını öngörmüştü. Bu trendi karşılayamamaya başlayan klasik bilgisayarların aksine IBM Q’nun 2017’den bu yana benzer bir trend gösterdiği ifade ediliyor. Bu trendi kuantum hacimde gösteren son kuantum bilgisayar ise System Q oldu.

Kaynaklar:

https://phys.org/news/2019-03-ibm-quantum-highest-volume-date.html

https://arxiv.org/pdf/1811.12926.pdf

http://www.monolithic3d.com/uploads/6/0/5/5/6055488/gordon_moore_1965_article.pdf

Görsel: Patrick Lindenberg