Evrim Eğitimi Çalıştay Raporu
Devrim Güven, Dilek Koptekin, Mehmet Somel, Serhat İrez, Şule Çalışkan, Tülin Çetin, Zelal Özgür Durmuş
Bu rapor 24 Aralık 2017 tarihinde Boğaziçi Üniversitesi’nde düzenlenen VI. Evrim, Bilim ve Eğitim Sempozyumu kapsamında gerçekleştirilen Evrim Eğitimi Çalıştayı’na katılan 17 uzmanın evrim eğitiminde hangi kavramların öğretilmesi gerektiğine ve bu kavramların hangi eğitim kademesinden itibaren öğretilmeye başlamasına ilişkin ortaya koydukları görüşlerin analizini içermektedir. Bu görüşleri ortaya koymak üzere 3 aşamalı bir süreç gerçekleştirilmiştir. Aşağıda bu süreçlerin uygulama adımları ve her adımdan elde edilen sonuçlar sunulmuştur.
1. Aşama
İlk aşamada 6 eğitimci, 5 biyolog, 3 biyoloji öğretmeni, 3 fen bilimleri öğretmeninden oluşan uzman katılımcılar meslekleri, eşit dağılım gösterecek şekilde gruplara ayrılmıştır. Gruplardan evrim öğretiminde yer alması gerektiğini düşündükleri kavramlar üzerine tartışıp bu kavramları kendilerine verilen forma doldurmaları istenmiştir. Bu aşama için gruplara yaklaşık 45 dakikalık bir süre verilmiştir. Tablo 1 bu aşama sonunda uzmanların önerdikleri kavramları göstermektedir.
Tablo 1: 1. aşama sonunda uzmanlar tarafında önerilen kavramlar
Tablo 1’de görüldüğü üzere tüm gruplardan gelen kavramların birleştirilmesiyle evrim eğitiminde öğretilmek üzere uzmanlar tarafından 85 kavram önerilmiştir. Bu kavramlar arasından tekrara düşenler dışında hiçbir ek kavram ekleme ve çıkarma yapılmamıştır.
2. Aşama
Bu aşamada I. aşamadan elde edilen kavramlar likert tipi bir ankette 1 (en düşük) -10 (en yüksek) skalasında uzmanlar tarafından değerlendirilmek üzere düzenlenerek yeni bir form oluşturulmuştur. Her uzmana bir form dağıtılarak formda yer alan 85 kavramı teker teker değerlendirmeleri istenmiştir. Bu değerlendirme işlemi için uzmanlara 20 dakikalık bir süre verilmiştir. 17 uzmanın doldurduğu formlar ile elde edilen veriler excel tablosuna aktarılarak kavramların ortalamaları alınmıştır. Tablo 2 uzmanların oylamasına sunulan 85 evrimsel kavramı, her bir uzmanın ilgili kavram için verdiği puanı ve uzman puanlaması sonucunda her bir kavram için ortaya çıkan aritmetik ortalama puanı ve standart sapmayı sunmaktadır. Puanlamaya sunulan 85 kavramdan ortalaması 8’in üzerinde olanlar bir sonraki aşamada kullanılmak üzere seçilmiştir.
Tablo 2: Evrimsel kavramların uzmanlar tarafından puanlama sonuçları
3. Aşama
Bu aşamada uzmanların belirlenen 35 kavramın hangi öğretim kademesinden itibaren öğretilmeye başlanılması gerektiğine dair görüşlerine ulaşılmıştır. Bu amaçla belirlenen 35 kavramın yeni bir form üzerine aktarılmış ve her bir kavramın hangi eğitim seviyesinden itibaren (ilköğretim, ortaöğretim, lise) öğretilmesi gerektiği sorulmuştur. Her bir uzman formu bireysel olarak doldurmuş sonuçlar excel tablosuna girilmiştir. Tablo 3 bu aşamanın bulgularını sunmaktadır.
Tablo 3: Uzmanlara göre evrimsel kavramların öğretilmeye başlanması gereken eğitim seviyesi puanlama sonuçları
* Bu maddelerin oylanmasında bir katılımcı görüş belirtmemiştir
Tüm bu çalışma sonucunda zorunlu eğitimde öğrencilere öğretilmesini önerdikleri evrimsel kavramlar ve bu kavramların hangi eğitim seviyesinden itibaren öğretilmesi gerektiğine dair görüşleri Tablo 4’de özetlenmiştir.
Tablo 4: Evrimsel kavramlar ve öğretilmeye başlanması önerilen eğitim seviyeleri
