Posidonia oceanica Türkiye denizlerinin akciğeri

Posidonia oceanica Akdeniz bölgesinde önemli bir endemik deniz çayırı türüdür. Ekolojik önemi dolayısıyla Türkiye’nin tüm kıyılarında kapladığı yüz ölçümü verileri oluşturulmalı ve deniz alanlarının yönetimi için dikkate alınmalıdır. Bu yöndeki çalışmaları birleştiren bir makale yayımlandı.

[BAA - Biyolojik Hareket ve Evrim]

Akdeniz’e özgü ve kıyılarımızda oldukça yaygın bir tür olan Posidonia oceanica, deniz ve kıyı sistemleri için önemli bir ekolojik role sahiptir. Atmosferdeki karbondioksitin emilip oksijen üretilmesinin ağırlıklı kaynağı denizel canlılardır; yosunlar, fitoplanktonlar, deniz bitkileri. Karadan denize geçmiş bir çiçekli bitki türü olan deniz çayırının 1 metre karesi günde 10 litre oksijen üretebilmektedir. Ayrıca denizel canlıların yüzde 25’i için barınma, iyileşme ve üreme gibi yaşamsal faaliyetlerin gerçekleştiği habitatı oluşturmaktadır. Yine kökleri olan bir bitki olduğu için zemine tutunarak kıyı erozyonunu önlemeye katkı sağlamaktadır.

Bu çayırların deniz tabanındaki yayılımının haritalanması deniz koruma, planlama ve yönetimi için elzem bir iştir. Henüz bu çalışmalar yeterli düzeye ulaşmamış olsa da son yayımlanan bir makalede genel görüntü ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır.

Black Sea and Mediterranean Environment Dergisi’nin bu yılki sayısında çıkmış makale şimdiye kadar çalışılmış 20 bölgenin verilerini birleştirip genellemiş ve bir tahmin yürütmüş durumda. Makalede İzmir, Muğla ve Antalya civarında daha fazla lokasyonda ölçüm yapılmış olduğu belirtiliyor. Balıkesir – Kapıdağ, Çanakkale – Gökçeada, Mersin – Turgutlu bölgelerinde ise tekil çalışmalar yapılmış ve detaylı çayır örtü kaydı tutulmamış olduğu vurgulanıyor. Eldeki çalışmalarla 1985 ila 2019 yılları arasında deniz çayırlarının yaklaşık 14 milyon 486 bin hektar alanı kapladığı tahmin edilmiştir.

Bu derleme makale denizel planlama için genel bir fikir verse de hala kıyı habitatı haritalama çalışmaları çok yetersizdir. Verilerin çoğaltılması, denizel araştırmaların arttırılması bu kadar geniş bir deniz alanına sahip ülkemiz için kritiktir.

Kaynaklar:

http://blackmeditjournal.org/wp-content/uploads/9-2019-251_115-124.pdf

https://medomed.org/2018/posidonia-oceanica-the-lung-and-foundation-of-the-med-o-med-heritage-area/